Azərbaycan Respublikasında siyasi vəziyyət haqqında

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI ALİ SOVETİNİN QƏRARI

Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti A.N.Mütəllibovun məruzəsini dinləyib müzakirə edərək qeyd edir ki, respublikada yaranmış siyasi və iqtisadi vəziyyət böhran hallarının dərinləşməsi ilə səciyyələnir. Bu da bütün ictimai qüvvələrin birliyinə nail olmaq, demokratik prosesləri genişləndirmək , milli və Dövlət suverenliyini möhkəmləndirmək, respublikanın ərazi bütövlüyünü, vətəndaşların hüquq və azadlıqlarını müdafiə etmək, qayda-qanunu möhkəmləndirmək, iqtisadiyyatı sabitləşdirmək sahəsində təxirəsalınmaz tədbirlər görülməsini tələb edir.

Ölkədə baş verən hadisələr respublikanın siyasi, ictimai və iqtisadi həyatına öz təsirini göstərir. Bu il avqustun 19-21-də Moskvada Konstitusiyaya zidd dövlət çevrilişi etmiş və ilk addımlarından ölkədə totalitarizm quruluşunu bərpa etməyə cəhd etmiş xuntanın məğlubiyyəti Rusiyada üstün mövqe tutan qüvvələrlə yanaşı bütün demokratik qüvvələrin qələbəsi kimi qiymətləndirilməlidir, bu da ölkədə humanist və demokratik cəmiyyət qurmaq prosesinin dönməzliyini sübut etmişdir.

Dövlət fövqəladə vəziyyət komitəsinin üzvləri ilə yanaşı Sov.İKP-nin bəzi rəhbər işçiləri dövlət çevrilişinin hazırlanmasında və həyata keçirilməsində bilavasitə iştirak etmiş, onun rəhbər orqanları və bir sıra təşkilatları isə Kontitusiyaya zidd olan bu tədbiri açıqdan-açığa və ya fəaliyyətsizlikləri ilə əslində müdafiə etmişlər. Bu isə onsuz da cəmiyyətdə nüfuzunu getdikcə itirən partiyaya böyük mənəvi və siyasi zərbə vurmuşdur. Yarandığı gündən Sov.İKP-nin tərkib hissəsi olan və onun rəhbər orqanlarının qəyyumluğu ilə fəaliyyət göstərən Azərbaycan Kommunist Partiyasının nüfuzunda da bu hadisələr bütünlüklə öz əksini tapmışdır. Sov.İKP-də mövcud böhran vəziyyəti Azərbaycan Kommunist Partiyasının da taleyi məsələsini gündəliyə daxil etmişdir.

Ali Sovet qeyd edir ki, respublikanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə qəsd cəhdləri nəinki aradan qaldırılmamış, son günlərdə bu təhlükə daha da artmışdır. Dağlıq Qarabağda və Ermənistanla sərhəd olan zonalarda erməni yaraqlılarının silahlı basqınları güclənmişdir. Respublikanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü qorumaq sahəsində öz təəhhüdlərini İttifaqın yerinə yetirməməsi respublikanı prinsipial və qəti addımlar atmağa vadar edir. Respublika öz suverenliyini və əhalisinin təhlükəsizliyini müdafiə etmək üçün əsaslı tədbirlər görməlidir.

Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti Azərbaycan xalqının ali mənafeyini əsas götürərək və yaranmış böhranlı vəziyyətin aradan qaldırılması zərurətini nəzərə alaraq qərara alır:

1. Belə böhranlı dövrdə respublika Konstitusiyasına və qanunlarına bütünlüklə riayət olunmasını tam təmin etmək, respublikanın dövlət müstəqilliyini bərqərar etmək, suverenliyi və ərazi bütövlüyünü qorumaq, bu vəzifələrin həyata keçirilməsi uğrunda bütün vətəndaşların həmrəyliyinə nail olmaq əsas qayğı hesab edilsin. Konstitusiyaya uyğun olaraq respublika Prezidentindən, bütün dövlət icra orqanlarından tələb edilsin ki, respublikanın siyasi şəraitindəki kəskin ziddiyyətləri aradan qaldırmaq, hüquq qaydalarını möhkəmləndirmək üçün təsirli tədbirlər görsünlər.

2. Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə həvalə edilsin ki, Nazirlər Kabinetinin, nazirliklərin və baş idarələrin, yerli Sovetlərin və onların icraiyyə komitələrinin bütün fəaliyyətini respublikanın iqtisadiyyatını, xüsusən onun ən mühüm sahələrini böhrandan çıxarmaq vəzifəsinə tabe etsin, dövlət intizamının pozulmasına, böhran hallarının dərinləşməsinə yol verməmək üçün səlahiyyəti daxilində bütün vasitələrdən qətiyyətlə istifadə etsin.

Bazar iqtisadiyyatına keçidlə əlaqədar olaraq mülkiyyətin bütün növlərinin və sahibkarlıq fəaliyyəti formalarının sərbəst inkişafına xüsusi diqqət yetirməklə "Azərbaycan Respublikasının iqtisadi müstəqilliyinin əsasları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanununu əməli surətdə həyata keçirmək üçün zəruri tədbirlər görülsün.

3. Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təklif edilsin ki, DQMV üzrə Respublika Təşkilat Komitəsinin səlahiyyətini artırmaq, onun fəaliyyət dairəsini genişləndirmək və tərkibini gücləndirmək üçün tədbirlər görsün. Muxtar vilayətdə qayda-qanun tezliklə bərpa edilməli, vətəndaşların Konstitusiya hüquqları təmin olunmalı, erməni və azərbaycanlı icmaları arasında münaqişələrə son qoyulması üçün bütün vasitələrdən istifadə edilməlidir.

4. Respublikanın suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün ciddi təhlükə altında olduğunu qeyd edərək, respublikanın Dövlət müstəqilliyinin elan edilməsini əsas götürərək Azərbaycanda milli özünümüdafiə qüvvələrinin yaradılması haqqında Ali Sovetin qərarı nəzərə alınsın.

Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyinə və Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinə tapşırılsın ki, tabeliklərində olan bölmələrin qüvvəsi ilə respublikanın Ermənistanla Dövlət sərhədinin mühafizəsini gücləndirsinlər.

Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə tapşırılsın ki, həmin bölmələrin maddi-texniki təchizatını əsaslı surətdə yaxşılaşdırmaq üçün bir ay ərzində əlavə tədbirlər görsün.

5. Yerli hakimiyyət orqanlarına tapşırılsın ki, hər cür ekstremizm və hərcmərclik təzahürlərinin qarşısını almaqla, bütün siyasi hərəkat və cərəyanların fəaliyyəti üçün normal və bərabər şərait yaradaraq demokratiyanın real surətdə genişləndirilməsini təmin etsinlər. İndi başlıca diqqət respublikada vətəndaşlıq həmrəyliyinə, siyasi Hərəkat və cərəyanlara mənsubiyyətindən asılı olmayaraq xalqın ali milli mənafelər uğrunda mübarizə üçün birliyinin əldə edilməsinə yönəldilməlidir.

Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri

E. QAFAROVA.

Bakı şəhəri, 30 avqust 1991-ci il.

№ 184-XII.