Malın
mənşə ölkəsinin təyin edilməsi
Qaydasının təsdiq edilməsi haqqında
AZƏRBAYCAN
RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI
"Sərbəst
ticarət haqqında" Azərbaycan Respublikası ilə bir
sıra ölkələr arasında imzalanmış
sazişlərin qüvvəyə minməsi ilə əlaqədar
"Gömrük Tarifi haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununun və Müstəqil Dövlətlər
Birliyi Hökumətləri Başçıları
Şurasının 1993-cü il 24 sentyabr və 1996-cı il 18
oktyabr tarixli qərarları ilə təsdiq edilmiş
"Malın mənşə ölkəsinin
müəyyən edilməsi Qaydasının"
müddəalarına uyğun olaraq Azərbaycan
Respublikasının Nazirlər Kabineti qərara alır:
1.
"Malın mənşə ölkəsinin təyin
edilməsi Qaydası" təsdiq edilsin (əlavə olunur).
2. Bu
qərar imzalandığı gündən qüvvəyə
minir.
Azərbaycan Respublikasının Baş naziri A.Rasİzadə
Bakı
şəhəri, 2 noyabr 2000-ci il
№ 202
Azərbaycan
Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2000-ci
il 2 noyabr tarixli 202 nömrəli qərarı ilə
təsdİq
edİlmİşdİr
İ.
Ümumİ müddəalar
1.1. Bu
Qayda - "Gömrük tarifi haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununun 24 - 32-ci maddələrinə və
Müstəqil Dövlətlər Birliyi Hökumətləri
Başçıları Şurasının 1993-cü il 24
sentyabr və 1996-cı il 18 oktyabr tarixli qərarları
ilə təsdiq edilmiş "Malın mənşə
ölkəsinin təyin edilməsi Qaydası"nın
müddəalarına uyğun olaraq
hazırlanmışdır və malın mənşə
ölkəsinin təyin edilməsi qaydasını
müəyyən edir.
1.2. Bu
Qaydada aşağıdakı anlayışlardan istifadə
olunur:
1.2.1. malın
mənşə ölkəsi - malın tamamilə həmin
ölkədə istehsal olunduğu və ya "Gömrük
tarifi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu
ilə müəyyən edilmiş meyarlar əsasında
kifayət qədər yenidən emala məruz qaldığı
ölkə;
1.2.2. malın
kifayət qədər emal meyarı - malın
istehsalında iki və daha artıq ölkənin iştirak
etdiyi halda, ona xarakterik xüsusiyyətlər verilməsi
ilə sonuncu dəfə əhəmiyyətli emala məruz
qaldığı ölkəni malın mənşə
ölkəsi kimi müəyyən edən emal meyarı;
1.2.3. gömrük
nəzarəti - Azərbaycan Respublikasının
gömrük orqanları tərəfindən gömrük
işi haqqında qanunvericiliyə, həmçinin icrasına
nəzarət gömrük orqanlarına həvalə
edilmiş milli qanunvericilik və Azərbaycan
Respublikasının tərəfdar çıxdığı
beynəlxalq müqavilələrə riayət
olunmasını təmin etmək məqsədi ilə
həyata keçirilən tədbirlər toplusu;
1.2.4. mal
- istənilən daşınan əmlak, o
cümlədən valyuta və valyuta sərvətləri,
elektrik və digər enerji növləri, bu Qaydanın 1.2.5.
yarımbəndində göstərilən nəqliyyat
vasitələri istisna olmaqla nəqliyyat vasitələri;
1.2.5. nəqliyyat
vasitələri - sərnişinlərin və malların
beynəlxalq daşımaları üçün istifadə
vasitələr, o cümlədən konteynerlər və
digər nəqliyyat avadanlıqları;
1.2.6.
mal nomenklaturası - malların beynəlxalq
təcrübədə qəbul olunmuş təsnifat
sisteminə uyğun olaraq aparılan Azərbaycan
Respublikasının xarici iqtisadi fəaliyyətinin
əmtəə nomenklaturası.
2.
Malın mənşə ölkəsİnİn təyİn
edİlməsİ
2.1.
Malın mənşəyinin bəyan edilən ölkə
olduğunu təyin etmək üçün
"Gömrük tarifi haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununun müddəalarına uyğun olaraq
aşağıdakı hallarda bu Qaydaya əlavə edilən
və beynəlxalq təcrübədə istifadə olunan
formada malın, mənşə sertifikatı malı bəyan
edən tərəfindən gömrük orqanlarına
təqdim edilir:
2.1.1.
mənşəyi gömrük tarifinə görə
Azərbaycan Respublikasının imtiyaz verdiyi
ölkələrdən olan mallara;
2.1.2.
müəyyən ölkədən gətirilməsi
kəmiyyət məhdudiyyətləri (kvota) ilə və ya
xarici iqtisadi fəaliyyətin digər üsulları ilə
tənzimlənən mallara;
2.1.3.
Azərbaycan Respublikasının iştirakçısı
olduğu beynəlxalq sazişlərdə, həmçinin
Azərbaycan Respublikasında ətraf mühitin
mühafizəsi və əhalinin sağlamlığı,
Azərbaycan istehlakçılarının
hüquqlarının müdafiəsi, ictimai asayişin qorunması,
dövlət təhlükəsizliyinin təmin edilməsi
və Azərbaycan Respublikasının digər həyatı
mənafeləri sahəsindəki qanunvericilik aktlarında
nəzərdə tutulduğu hallarda;
2.1.4.
gömrük rəsmiləşdirilməsi üçün
təqdim olunan sənədlərdə malların
mənşəyi haqqında məlumat olmadıqda və ya
Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanında
malın mənşəyi haqqında bəyan edilən
məlumatların qeyri-dəqiqliyini təsdiq etmək
üçün əsas olduğu hallarda.
3.
Müəyyən ölkədə tam İstehsal olunmuş mal
üzrə
3.1.
Müəyyən bir ölkədə tam istehsal olunmuş mal
üzrə, həmin ölkənin mənşə
ölkəsi olması, malı müşayiət edən
mənşə sertifikatında "Gömrük tarifi
haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun
müddəalarına uyğun olaraq aşağıdakı
məlumatların düzgünlüyü ilə təsdiq
edilə bilər:
3.1.1.
faydalı qazıntıların onun ərazisində və ya
məhəlli sularında və dənizin təkində
(əgər bu dəniz təkini istismar etməyə müstəsna
hüququ varsa) çıxarılmasının və bu
məhsullardan malların yalnız həmin ölkədə
istehsalının;
3.1.2.
bitkiçilik məhsullarının onun ərazisində
becərilməsi və yığılmasının;
3.1.3.
heyvanların orada doğulduğunun və
bəslənildiyinin;
3.1.4.
məhsulların həmin ölkədə
bəslənilmiş heyvanlardan alınmasının
təsdiqi;
3.1.5.
ovçuluq, balıqçılıq və dəniz
vətəgəsi məhsullarının onun ərazisində
istehsal edildiyinin;
3.1.6.
dünya okeanında ovlanmış və istehsal edilmiş
dəniz vətəgəsi məhsullarının həmin
ölkənin gəmiləri ilə və ya onun icarəyə
(fraxta) götürdüyü gəmilərlə
ovlanmasının;
3.1.7.
təkrar xammalın və tullantıların həmin
ölkədə istehsalın və əməliyyatların
nəticəsi olmasının;
3.1.8.
kosmosda alınmış yüksək texnologiyaların
həmin ölkəyə məxsus və ya onun tərəfindən
icarəyə götürülmüş kosmik gəmilər
vasitəsilə açıq kosmosda alınmasının;
3.1.9.
3.1.1. və 3.1.8. yarımbəndlərində
göstərilən məhsullardan istehsal edilmiş malların
həmin ölkədə istehsal olunduğunun;
3.1.10.
Yuxarıda göstərilənlərin gömrük orqanları
tərəfindən təsdiq edilməsi mümkün
olmadıqda, müəyyən bir ölkədə tam istehsal
olunmuş malın mənşə ölkəsi həmin
ölkə hesab edilmir.
4.
İkİ və daha çox ölkənİn
İştİrakı İlə İstehsal edİlmİş
mal üzrə
4.1.
İki və daha çox ölkənin iştirakı ilə
istehsal edilmiş malların mənşə ölkəsi
"Gömrük tarifi haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununun müddəalarına uyğun olaraq
aşağıdakı kifayət qədər emal meyarları
ilə müəyyən edilir:
4.1.1.
malın istehsalında iştirak edən ölkələrin
birində emal nəticəsində malın əmtəə
nomenklaturasının birinci dörd rəqəmi
səviyyəsində mal mövqeyi (malın təsnifatın
kodu) dəyişdikdə, həmin ölkə malın
mənşə ölkəsi hesab edilir. Malın
əmtəə nomenklaturasında birinci dörd rəqəm
iki və ya çox ölkədə dəyişdikdə,
malın istehsalında iştirak edən və
əmtəə nomenklaturası üzrə birinci dörd
rəqəm səviyyəsində dəyişən sonuncu
ölkə malın mənşə ölkəsi hesab edilir;
4.1.2.
kifayət edən və ya kifayət etməyən istehsal
texnoloji əməliyyatların yerinə yetirilməsi
nəticəsində əvvəlkilərdən
fərqlənən yeni göstəriciləri və standartlara
uyğun mal yaratmış ölkə;
ilkin
mal üzərində texnoloji əməliyyatlar
nəticəsində mal tamamilə dəyişdirildikdə
və yeni əmtəə koduna məxsus mal
yaradıldıqda;
ilkin
mal üzərində texnoloji əməliyyatlar
nəticəsində mal tamamilə dəyişdirilmədikdə,
lakin yeni əmtəə koduna məxsus mal yaradıldıqda.
4.1.3.
malın istehsalında istifadə olunan materialların
dəyəri və ya əlavə dəyər emalı
üçün göndərilən malın franko-zavod
qiymətinin müəyyən olunmuş hissəsini
təşkil etməklə qiyməti dəyişdikdə (advaler
pay qaydası). Bu halda idxal olunan materialların qiyməti
gömrük dəyərinə (SİF əsasında),
ölkə mənşəyi müəyyən olunmayan mallar
üzrə isə istehsal edən ölkənin
ərazisində satış qiymətinə uyğun olaraq
müəyyən edilir. Hazır mallar üçün
qiymət satıcının franko-zavod və ya ixrac qiyməti
ilə müəyyən edilir.
4.2.
"Gömrük tarifi haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununun müddəalarına əsasən
malın mənşə ölkəsini müəyyən
etmək üçün kifayət qədər emal meyarı
aşağıdakı hallar üzrə tətbiq edilə
bilməz:
4.2.1.
saxlanma və nəqledilmə zamanı malların
mühafizəsinin təmin edilməsi ilə bağlı
əməliyyatlar;
4.2.2.
malların satışa və daşınmaya
hazırlanması əməliyyatları (mal partiyasının
bölünməsi, malların göndərilməsi
üçün formalaşdırılması,
çeşidlənməsi və yenidən
qablaşdırılması);
4.2.3.
sadə yığma əməliyyatları;
4.2.4.
alınmış məhsula onu əvvəlki
xüsusiyyətlərindən əhəmiyyətli
dərəcədə fərqləndirən yeni
əlamətlər vermədən malların (tərkib
hissələrinin) qarışdırılması.
4.3.
Bəyannamlərdə konkret mallar və ölkə üzrə
mənşəyi xüsusi olaraq qeyd olunmadığı
təqdirdə, əmtəə nomeklaturası üzrə
malın mövqeyində ilk dörd rəqəm
səviyyəsində dəyişmə baş vermişsə,
bu zaman malın mənşə ölkəsi 4.1.2.
yarımbəndinin birinci abzasında göstərilən
qaydada müəyyən edilir.
5.
Partİyalarla göndərİlən mal üzrə
5.1.
Mallar istehsal və nəqliyyat şərtlərinə
görə bir neçə partiyalarla göndərildikdə,
habelə bir partiya mal səhvən bir neçə partiyaya
bölünmüşsə, "Gömrük tarifi
haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 28-ci
maddəsinə uyğun olaraq aşağıdakı
şərtlərə riayət edildikdə, bəyan edən
şəxsin istəyi ilə həmin mallar vahid bir mal kimi
götürülür və malın mənşə
ölkəsi aşağıdakılar nəzərə
alınmaqla müəyyən edilir:
5.1.1.
Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanına
sökülmüş və yaxud yığılmamış
malın bir neçə partiyaya bölünməsi
səbəbləri haqqında əmtəə
nomenklaturasına görə kodlar göstərilməklə,
hər partiyanın özünəməxsus
cəhətləri, bu partiyaya daxil olan malların
dəyəri və mənşə ölkəsi haqqında
əvvəlcədən xəbərdarlıq edilməsi;
5.1.2. malın
bir neçə partiyaya bölünməsinin səhv
olunduğunu təsdiq edən sənədlərin təqdim
edilməsi;
5.1.3.
malın bütün partiyalarının bir ölkədən
bir malgöndərən tərəfindən
göndərilməsini təsdiq edən sənədin
təqdim edilməsi;
5.1.4.
bütün partiyaların eyni gömrükxanadan
(gömrük postundan) gətirilməsi;
5.1.5.
malın bütün partiyalarının gömrük
bəyannaməsinin qəbul olunduğu tarixdən altı aydan
gec olmayaraq və ya birinci partiyaya görə gömrük
bəyannaməsinin verilməsi müddəti keçənə
qədər göndərilməsi.
6.
Malın mənşə ölkəsİnİn
müəyyən edİlməsİ üçün
İstİfadə olunmayan meyarlar
Malın
mənşə ölkəsi müəyyən olunarkən,
onun istehsalı üçün istifadə olunan istilik və
elektrik enerjisinin, avadanlığın və alətlərin
mənşəyi nəzərə alınmır.
7.
Bİrbaşa alınan mal üzrə
7.1.
Birbaşa alınan malın mənşə ölkəsi
malı ixrac edən ölkə tərəfindən
yuxarıda göstərilən mənşə meyarları
üzrə Qaydaya əməl edilməklə
aşağıdakı hallarda müəyyən edilir:
7.1.1.
mal birbaşa ixracatçı ölkədə qeydiyyatdan
keçmiş müəssisələrdən, firmalardan
alındıqda və bu ölkənin birbaşa
gətirildikdə;
7.1.2.
coğrafi, nəqliyyat, texniki və yaxud iqtisadi
səbəblərdən bir və ya bir neçə
ölkələrin ərazisindən nəql edilən,
habelə onların həmin ölkələrin
ərazisinə müvəqqəti və ya anbarlaşdırılması
üçün tranzit ölkələrdə gömrük
nəzarəti altında qalması şərtilə
gətirilən mallar;
7.1.3.
sərgilərdən və ya yarmarkalardan birbaşa alınan,
onların fəaliyyətinin bütün dövrü
ərzində gömrük nəzarəti altında olmuş
və nümayiş etdirilməsi məqsədlərindən
başqa digər məqsədlər üçün
istifadə edilməmiş mal.
8.
Sərbəst tİcarət haqqında Sazİş
İştİrakçıları olan
dövlətlərİn ərazİsİndən İdxal
olunan malların mənşə ölkəsİnİn
təyİn edİlməsİ
8.1.
"Sərbəst ticarət haqqında" sazişlərin
iştirakçıları olan dövlətlərdən idxal
olunan malların mənşə ölkələri, bu
Qaydalarla müəyyən edilmiş meyarlar nəzərə
alınmaqla, həmin sazişlərin müddəalarına
əsasən təyin edilir.
8.2.
Müstəqil Dövlətlər Birliyinin üzvü olan
dövlətlərin Hökumət Başçıları
Şurasının 1996-cı il 18 oktyabr tarixli qərarına
əsasən "Sərbəst ticarət zonasının
yaradılması haqqında" 1994-cü il 15 aprel tarixli
Sazişin iştirakçıları olan dövlətlərin
birinin rezidenti tərəfindən bu ölkənin
gömrük ərazisindən Azərbaycan
Respublikasının gömrük ərazisinə ixrac və
həmin Sazişin iştirakçısı olan Azərbaycan
Respublikasının rezidenti tərəfindən idxal
olunduğu hallarda malın mənşə ölkəsi
Saziş iştirakçısı olan həmin ölkənin
gömrük ərazisi hesab olunur.
9.
Malın mənşəyİ haqqında sertİfİkat
9.1.
Malın mənşə ölkəsinin təsdiq edilməsi
üçün malın gömrük
rəsmiləşdirilməsi zamanı gömrük
orqanlarına beynəlxalq təcrübədə istifadə
edilən mənşə sertifikatı təqdim edilir.
9.2.
Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları
təqdim olunan mənşə sertifikatlarının
həqiqiliyini onlarda olan müvafiq ölkələrin
mənşə sertifikatlarının
nümunələrinə əsasən yoxlayır.
Gömrük orqanlarında bu nümunələr olmadıqda
ticarət rejimləri haqqında sazişlərdə
nəzərdə tutulmuş güzəştlər
(preferensiyalar) tətbiq edilmir.
9.3.
Konkret mal üzrə verilmiş sertifikatda
aşağıdakı məlumatlar olmalıdır:
9.3.1.
ixracatçının adı və ünvanı;
9.3.2.
idxalatçının adı və ünvanı;
9.3.3.
nəql edilmə vasitələri və hərəkətin
marşrutu (məlum olduğu qədər);
9.3.4.
yerlərin sayı, qablaşdırmanın növü,
malın eyniləşdirilməsi (identifikasiyası)
üçün lazım olan bütün məlumatların
təsviri;
9.3.5.
brutto və netto çəkisi (bu göstəricilər
daşınma (nəql edilmə) zamanı malın
çəkisi əhəmiyyətli dərəcədə
dəyişdirildikdə və ya bu mala standart olaraq tətbiq
edilən vahidlərin sayı və ya həcm ilə
əvəz edilə bilər).
9.4.
Malın mənşəyi haqqında sertifikat itdiyi halda onun
rəsmi olaraq təsdiq olunmuş surəti (dublikatı)
təqdim edilir.
9.5.
Malların partiyasının (5000 ABŞ dollarına
qədər) mənşəyinin təsdiqi üçün
ixracatçı malın mənşə ölkəsini hesab-fakturada
və ya əlavə edilmiş başqa müşayətedici
sənədlərdə göstərə bilər.
9.6.
Malın mənşəyi haqqında sertifikatın və ya
onda şərh olunan məlumatların
düzgünlüyünə şübhə yarandıqda,
Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları
mənşə ölkəsi kimi göstərilmiş
ölkənin müvəkkil təşkilatlarına və ya
digər səlahiyyətli orqanlarına əlavə və
dəqiqləşdirici məlumatların verilməsi
barədə əsaslandırılmış xahişlə
müraciət edə bilərlər.
9.7.
Malın mənşəyi haqqında lazımi təsdiqedici
və ya tələb olunmuş məlumatlar təqdim
edilməyənədək, göstərilən ölkə
malın mənşə ölkəsi hesab edilmir.
9.8.
Gömrük orqanlar malın buraxılmasından o vaxt imtina
edə bilər ki, həmin malın Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyinə və yaxud
qüvvədə olan Azərbaycan Respublikasının
tərəfdar çıxdığı beynəlxalq
müqavilələrə əsasən malları Azərbaycan
Respublikası ərazisinə buraxılmayan ölkəyə
mənsub olmasını təsdiq etmək üçün
kifayət qədər əsaslar olsun.
Lazımi
qaydada rəsmiləşdirilmiş malın mənşəyi
haqqında sertifikatın və ya müvafiq məlumatların
təqdim edilməməsi yekun buraxılmaması
üçün əsas deyildir.
Bu
yarımbəndin ikinci abzasının müddəaları
nəzərə alınmaqla, mənşəyi dəqiq
müəyyən edilməmiş mallar Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən
edilmiş idxal rüsumlarının maksimum dərəcələri
tətbiq edilməklə Azərbaycan Respublikasının
ərazisinə buraxılır.
9.9.
"Gömrük tarifi haqqında" Azərbaycan
Respublikası Qanununun 32-ci maddəsinin 1-ci bəndinə
əsasən gömrük rəsmiləşdirilməsi
həyata keçirildiyi vaxtdan bir ildən gec olmayaraq malların
mənşəyinin tələb olunan qaydada təsdiq
olunması şərti ilə həmin mallara ən
əlverişli şərait rejimi və ya imtiyazlı rejim
tətbiq (bərpa) edilə bilər.